De bronnen van de Clitunno

De bronnen van Clitunno zijn een waar natuurjuweel in Umbrië, gelegen in Campello sul Clitunno, een stadje halverwege Spoleto en Foligno.
Ze worden gevormd door ondergrondse bronnen die ontspringen uit rotsspleten via poelen die soms zichtbaar zijn op de bodem van het meer. Deze kristalheldere bronnen voeden de rivier de Clitunno.

Het meer, met zijn intense, iriserende kleuren, is rijk aan zeldzame plantensoorten die bijdragen aan de betoverende uitstraling. De oevers zijn omgeven door dichte vegetatie, met name treurwilgen en populieren. Door hun buitengewoon suggestieve uiterlijk zijn ze al sinds de oudheid een inspiratiebron voor schilders, dichters en schrijvers, waaronder Corot, George Byron en Carducci, die er een beroemde ode aan wijdden.

“Gegroet, groen Umbrië, en jij van de zuivere bron,
god Clitumnus! Ik voel in mijn hart mijn oude
vaderland, en de Italiaanse goden zweven boven mijn gloeiende voorhoofd.”

(G. Carducci, 1876)

Een marmeren gedenksteen, gehouwen in bas-reliëf en voorzien van een opschrift van Ugo Ojetti, herdenkt zijn bezoek in 1910.
Vanwege hun ecologische, culturele en historische betekenis kunnen de bronnen van Clitunno worden beschouwd als een natuur- en literair park. In de oudheid stonden er heiligdommen, villa’s en baden langs de oevers van de rivier.
Keizer Caligula kwam hier om het orakel te raadplegen en er werden religieuze rituelen gehouden. Men geloofde dat de god Clitunnus in de diepten van het water verbleef, ter ere van wie drie tempels werden gebouwd, die helaas verloren zijn gegaan. Tegenwoordig staat er nog steeds een tempel bij de bronnen: “De Tempietto sul Clitunno”, waarschijnlijk gebouwd met materialen uit verwoeste tijden en met enkele van de oudste fresco’s in Umbrië. We weten van Vergilius en Propertius dat het gebruikelijk was om ossen vóór het offer in dit water onder te dompelen, omdat men geloofde dat het water bovennatuurlijk was en ze wit kon maken.

Het water van de Clitunno stroomde eeuwenlang onregelmatig over de vlakte, totdat het, met het opdrogen van het Meer van Clitunno, werd gereguleerd en zelfs onder de Marroggia door mocht stromen. De bronnen waren zo overvloedig dat ze al snel een grote rivier vormden die helemaal tot aan Rome bevaarbaar was en zich voortzette met de Tiber.
In 440 n.Chr. verwoestte een zware aardbeving, die zes maanden duurde, de meeste bronnen; desondanks behoort de Clitunno tot de meest overvloedige bronnen in Umbrië, met een waterdebiet van 1500 liter per seconde.

De aanleg die we vandaag de dag zien, is het werk van graaf Paolo Campello della Spina, die tussen 1860 en 1865 de ruimte voor de vijver creëerde en zorgde voor de groei van de vegetatie die de plek vandaag de dag nog steeds kenmerkt. De fauna bestaat, naast vissen, voornamelijk uit de karakteristieke zwanen en diverse soorten watervogels.